Μηταράκης: Τι ισχύει με τη σύμβαση 717 – Σε ένα κράτος δικαίου πρέπει να σεβόμαστε το Σύνταγμα

Για την πορεία της σύμβασης 717, τις ευθύνες του σταθμάρχη αλλά και την πορεία των έργων που αφορούσαν τον σιδηρόδρομο, μίλησε μεταξύ άλλων ο βουλευτής Χίου της Νέας Δημοκρατίας, κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής επί του πορίσματος της εξεταστικής επιτροπής για τα Τέμπη.

Συγκεκριμένα, το βράδυ της Πέμπτης ο κ. Μηταράκης κατά την τοποθέτησή του, αναφέρθηκε αρχικά στον πόνο που αισθάνονται οι συγγενείς των θυμάτων αλλά και όλοι οι υπόλοιποι, ειδικά οι γονείς για την απώλεια 57 ανθρώπων μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά.

Ο βουλευτής ξεκαθάρισε πως «προφανώς υπάρχουν ευθύνες. Δική μας υποχρέωση, στα πλαίσια της συνταγματικής μας αποστολής να δούμε τα στοιχεία, να τα εξετάσουμε διεξοδικά και να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα».

Παράλληλα αναφερόμενος στο πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής, σημείωσε πως «καταλήγει σε συγκεκριμένες σχετικές διαπιστώσεις, πλήρως αιτιολογημένες. Παρουσιάζει επτά παραβάσεις του Γενικού Κανονισμού Κινήσεως (ΓΚΚ), του Εθνικού Μηχανισμού Κανόνων Ασφαλείας, παραβάσεις του σταθμάρχη Λάρισας και των μηχανοδηγών. Παραβάσεις, που σύμφωνα με το πόρισμα, οδήγησαν στο δυστύχημα».

Σχετικά με τη σύμβαση 717 επεσήμανε πως υπεγράφη επί Κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας τον Σεπτέμβριο του 2014 και έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2016. «Επί ΣΥΡΙΖΑ, το έργο είχε «βαλτώσει», με αποτέλεσμα να έχει ολοκληρωθεί μόνο στο 18%. Και τελικά ολοκληρώθηκε επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας, στις 20 Σεπτεμβρίου 2023» είπε. Αναφορικά δε με το εάν θα είχε αποφευχθεί το δυστύχημα εάν είχε ολοκληρωθεί η σύμβαση 717 νωρίτερα, όπως είπε «η απάντηση, όπως δόθηκε από τους μάρτυρες είναι ότι αυτό δεν είναι σίγουρο, δεν είναι δεδομένο ότι θα είχε αποφευχθεί. Διότι αυτό που κατέστη σαφές κι από τους μάρτυρες στην Εξεταστική, είναι πως τα δυστυχήματα αποφεύγονται αποκλειστικά και μόνο αν εφαρμόζεται κατά γράμμα ο Γενικός Κανονισμός Κίνησης (ΓΚΚ)».

«Είχε ηλεκτρονικά μέσα ο Σταθμάρχης; Όπως κατέθεσε στην Επιτροπή ο πρόεδρος του ΟΣΕ, ο κ. Π. Τερεζάκης, ο τοπικός πίνακας ελέγχου που είχε στη διάθεσή του ο Σταθμάρχης για να κάνει αυτόματη χάραξη, του παρείχε ίδιες δυνατότητες με έναν πίνακα τηλεδιοίκησης, απλά σε μικρότερη εμβέλεια. Κι όμως, ο Σταθμάρχης όχι μόνο παρέκαμψε το σύστημα κι επέλεξε να κάνει τη χάραξη χειροκίνητα, αλλά ούτε καν παρακολούθησε στον πίνακα ελέγχου τη λανθασμένη πορεία που είχε δώσει στο τρένο», είπε μεταξύ άλλων ο κ. Μηταράκης.

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του κ. Μηταράκη:

«Κε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Είναι ιδιαίτερα δύσκολο σήμερα να απευθύνεσαι στην Εθνική Αντιπροσωπεία για να παρουσιάσεις θέση επί του πορίσματος της εξεταστικής επιτροπής.

Συζητώντας ένα τραγικό δυστύχημα, που κόστισε την ζωή σε 57 συνανθρώπους μας, μεταξύ των οποίων πολλά νέα παιδιά.

Είναι ένα σπαρακτικό γεγονός, είναι ανείπωτος ο πόνος, ιδιαίτερα σκληρό για εμάς που είμαστε γονείς.

Η ανθρώπινη φύση αναζητά παρηγοριά, αναζητά ευθύνες.
Προφανώς υπάρχουν ευθύνες.

Δική μας υποχρέωση, στα πλαίσια της συνταγματικής μας αποστολής να δούμε τα στοιχεία, να τα εξετάσουμε διεξοδικά και να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Σεβόμενοι το συναίσθημα των συγγενών των θυμάτων, υπηρετώντας παράλληλα την αποστολή μας, σεβόμενοι τα γεγονότα, τα στοιχεία και τους νόμους.
Κατά κανόνα, στα μεγάλα δυστυχήματα, συντρέχουν πολλαπλές αιτίες.

Το πόρισμα καταλήγει σε συγκεκριμένες σχετικές διαπιστώσεις, πλήρως αιτιολογημένες. Παρουσιάζει επτά παραβάσεις του Γενικού Κανονισμού Κινήσεως (ΓΚΚ), του Εθνικού Μηχανισμού Κανόνων Ασφαλείας, παραβάσεις του του σταθμάρχη Λάρισας και των μηχανοδηγών. Παραβάσεις που σύμφωνα με το πόρισμα οδήγησαν στο δυστύχημα.

Βασικό ζήτημα για την Εξεταστική αποτέλεσε η Σύμβαση 717, η οποία αφορούσε στην ανάταξη της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης του σιδηροδρομικού άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας (πλην του τμήματος Τιθορέα – Δομοκός). Μία σύμβαση που υπεγράφη επί Κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας τον Σεπτέμβριο του 2014 και έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2016. Επί ΣΥΡΙΖΑ, το έργο είχε «βαλτώσει», με αποτέλεσμα να έχει ολοκληρωθεί μόνο στο 18%. Και τελικά ολοκληρώθηκε επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας, στις 20 Σεπτεμβρίου 2023.

Τίθεται το ερώτημα αν είχε ολοκληρωθεί η Σύμβαση νωρίτερα. Θα είχε σίγουρα αποφευχθεί το δυστύχημα; Η απάντηση, όπως δόθηκε από τους μάρτυρες είναι ότι αυτό δεν είναι σίγουρο, δεν είναι δεδομένο ότι θα είχε αποφευχθεί. Διότι αυτό που κατέστη σαφές κι από τους μάρτυρες στην Εξεταστική, είναι πως τα δυστυχήματα αποφεύγονται αποκλειστικά και μόνο αν εφαρμόζεται κατά γράμμα ο Γενικός Κανονισμός Κίνησης (ΓΚΚ).

Είχε ηλεκτρονικά μέσα ο Σταθμάρχης; Όπως κατέθεσε στην Επιτροπή ο πρόεδρος του ΟΣΕ, ο κ. Π. Τερεζάκης, ο τοπικός πίνακας ελέγχου που είχε στη διάθεσή του ο Σταθμάρχης για να κάνει αυτόματη χάραξη, του παρείχε ίδιες δυνατότητες με έναν πίνακα τηλεδιοίκησης, απλά σε μικρότερη εμβέλεια. Κι όμως, ο Σταθμάρχης όχι μόνο παρέκαμψε το σύστημα κι επέλεξε να κάνει τη χάραξη χειροκίνητα, αλλά ούτε καν παρακολούθησε στον πίνακα ελέγχου τη λανθασμένη πορεία που είχε δώσει στο τρένο.

Να σημειώσω, όπως γνωρίζετε, ότι η Σύμβαση 717 είναι ένα μόνο μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού, του Ευρωπαϊκού Συστήματος Διαχείρισης Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας, ένα έργο που σύμφωνα με τον κανονισμό πρέπει να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2030.

 Σήμερα μόνο το 13% του ευρωπαϊκού σιδηροδρόμου είναι εξοπλισμένο με αυτό το σύστημα.

Συζητήθηκε εντόνως το πόρισμα του Ευρωπαίου Εισαγγελέα, όπως αναφέρθηκε, δεν αφορά το δυστύχημα αυτό καθ’ εαυτό. Αφορά την διαδικασία που οδήγησε τελικά στην ολοκλήρωση του έργου 717. Το σκεπτικό της Ευρωπαίας Εισαγγελέως υποστηρίζει ότι η σύμβαση 717 θα έπρεπε να έχει ακυρωθεί και να είχε ξεκινήσει ξανά το έργο από την αρχή. Αν είχε γίνει αυτό, το έργο δεν θα είχε τελειώσει προφανώς όταν έγινε το δυστύχημα, ούτε όμως και το Σεπτέμβριο που τελείωσε τελικά.

Η πρόταση δίωξης που συζητήθηκε στη Βουλή τον Νοέμβριο του 2023, αφορούσε την απόφαση του τότε Υπουργού Υποδομών κ. Κώστα Καραμανλή να μη ναυαγήσει η Σύμβαση 717, αλλά να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί η εκτέλεσή της.

Και τελικά αποδείχθηκε εκ των υστέρων ότι η απόφαση ήταν η σωστή, γιατί χάρη στην παράταση που δόθηκε τελικά το έργο ολοκληρώθηκε.

Ως προς τα θέματα ασφαλείας, τονίζω ότι η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων αποτελεί τον πυλώνα ασφάλειας τόσο κατά την κοινοτική όσο και την εθνική νομοθεσία στα ζητήματα ασφάλειας του σιδηροδρόμου. Προκύπτει ότι καμία επίσημη ενημέρωση δεν είχε λάβει το Υπουργείο από τη Ρυθμιστική Αρχή, όπως παραδέχθηκε η Πρόεδρος της ΡΑΣ, η κυρία Ι. Τσιαπαρίκου, στην Εξεταστική.

Η πολιτική ευθύνη, αναλήφθηκε αμέσως από τον τότε Υπουργό Κ. Καραμανλή με την άμεση παραίτησή του την ημέρα του τραγικού δυστυχήματος, πράξη που εκτός των άλλων διευκόλυνε και τον έλεγχο της υπόθεσης αυτής.

Κάποιοι ζητάνε να γίνει άρση της βουλευτικής ασυλίας. Εδώ όμως, δεν τίθεται θέμα πιθανών ποινικών ευθυνών του Κώστα Καραμανλή ως ιδιώτη ή ως Βουλευτή. Για τη διερεύνηση τυχόν αξιόποινων πράξεων που γίνονται από έναν Υπουργό κατά την άσκηση των καθηκόντων του, εφαρμόζεται το άρθρο 86 του Συντάγματος. Και αυτό πρέπει να συμβαίνει σε ένα κράτος δικαίου, να σεβόμαστε το Σύνταγμα της χώρας.

Ανεξάρτητα από το εάν ο Υπουργός ή πρώην Υπουργός είναι ή δεν είναι βουλευτής σήμερα.

Συζητήθηκε από συγγενείς των θυμάτων κατά πόσο το άρθρο 86 είναι συμβατό με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. 

Και θα ήθελα να σας ενημερώσω πως – και να καταθέσω στα πρακτικά – τον κανονισμό 2017/1939. Είναι ο κανονισμός που δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και ρητώς στο άρθρο 29 αυτού του Κανονισμού αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη δύνανται να έχουν ειδικές διαδικασίες ποινικών ευθυνών για πολιτικά πρόσωπα, όπως και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους δικούς της αξιωματούχους, άρθρο 29 παρ. 2, έχει τα ίδια προνόμια.

Ανάλογες ρυθμίσεις υπάρχουν σε όλα τα συντάγματα των δυτικών δημοκρατιών, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Επί της ουσίας, από την εξέταση των πραγματικών περιστατικών δεν προκύπτουν ενδείξεις ποινικών ευθυνών μελών της Κυβέρνησης.

Αλλά βεβαίως, τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν συγκεκριμένες προτάσεις για συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα, που να αποδίδουν συγκεκριμένες κατηγορίες, με όλες τις ενδείξεις και το αποδεικτικό υλικό που αυτό απαιτείται. 

Κάτι τέτοιο σήμερα, από ότι αντιλαμβάνομαι, κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν κατέθεσε. 

Ένα τελευταίο, συζητήθηκε το θέμα της συγκάλυψης. Ο προλαλήσας συνάδελφος αναφέρθηκε διεξοδικά στο πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων από το οποίο κατά δήλωσή του αντλήθηκαν πάρα πολύ κρίσιμα στοιχεία. Ένα πόρισμα που έγινε με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης. 

Η Εξεταστική Επιτροπή συζήτησε την υπόθεση. Η δικαιοσύνη επίσης, συζητά τις ποινικές ευθύνες προσώπων που εμπλέκονται.

Εγώ δεν μπορώ να καταλάβω μία ανακολουθία επιχειρήματος και φαντάζομαι οι επόμενοι ομιλητές μπορεί να θέλουν να απαντήσουν. 

Συζητήθηκε ότι μπορεί να έχουν ποινικές ευθύνες οι Υπουργοί για το θέμα της σύμβασης. Αυτό, αν ισχύει, δηλαδή υπάρχει απιστία κατά την σύμβαση. Πώς αυτό συνάδει με τα επιχειρήματα που ακούγονται για τον τόπο του δυστυχήματος. Ειπώθηκε ότι το μπάζωμα που έγινε μπορεί να απέκρυψε στοιχεία. Εάν ίσχυε αυτό, δεν απέκρυψε στοιχεία πολιτικών προσώπων που συνδέονται με την σύμβαση. Απέκρυψε, εάν υπήρχε, στοιχεία που συνδέονται στο ατύχημα και προφανώς στους φυσικούς αυτουργούς. Δεν μπορεί να έχει ποινική ευθύνη ένα πολιτικό πρόσωπο για την σύμβαση και τα στοιχεία που θα αποδείξετε ότι έχει ποινική ευθύνη ένα πολιτικό πρόσωπο, να βρίσκονται στο σημείο του δυστυχήματος. Αυτό είναι μια ανακολουθία των επιχειρημάτων.

Καταθέτω για τα πρακτικά τον Κανονισμό του Ευρωπαίου Εισαγγελέα που καταδεικνύει τη συμβατότητα του Συντάγματος του Ελληνικού και την πρόβλεψη που έχει ο σχετικός κανονισμός.

Σας ευχαριστώ.»